پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
نگاهی به گذشته‘ راهی به آینده
FA
ارسلان
شادمان
54673658
نخست تحلیل مختصری از گذشته مجله را می آوریم. مجله‘ از1347با نام نشریه دانشکده علوم آغاز به کار نموده و انتشار آن از 1349 تا 1357 مرتب بوده‘ اما در سالهای 1357 تا 1364‘ چند بار دچار وقفه گردیده است. از 1365‘ مجله سازمان مرتب تری یافته و با نام ‹‹مجله علوم دانشگاه تهران››‘ راهنما و مقررات چاپ مقالات‘ ثبت بین المللی تحت شماره ISSN 1016 – 1058 و استقبال پژوهشگران داخلی و خارجی و مجله مطلوبتری یافته است‘ تاخیرهای انتشار‘ ادغام چند شماره با هم ناچار ادامه داشته است. علیرغم این تأخیرها‘ اکنون‘ مجله از اعتبار بین المللی برخوردار است و مقالات آن به وسیله سه داور بررسی می شوند.
برای جبران تاخیرهای گذشته‘ اعاده نظم زمانی و ادامه دقت علمی‘ تدابیری اتخاذ گردیده است‘ به گونه ای که در سال 1370‘ علاوه بر شماره حاضر‘ جلدهای 18 و 19 نیز به شکل ویژه نامه منتشر خواهند گردید‘ جلد 20 مربوط به سال 1370‘ همانطور که باید به شکل فصلنامه چاپ و توزیع خواهد گشت و در پایان‘ نمایه 20 ساله را در بر خواهد داشت. تیراژ مجله به حدود دو برابر افزایش یافته و سازمان مجله در حال کامپیوتری شدن است.
همکاران و دانشجویان متعددی به یاری سردبیر شتافته اند‘ اعضای هیات تحریریه نیز با جلسات و کار مداوم‘ زندگی و نظم مجله را تامین‘ و آینده آنرا امید بخش ساخته اند. در پایان‘ نامه دعوت به همکاری را آورده‘ امیدواریم پژوهشگران داخلی و خارجی در پاسخ مثبت به آن شتاب ورزند.
https://jos.ut.ac.ir/article_16638.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16638_a79e3a3a801648792bee228f363aed93.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
اطلاعات کلی درباره سمپوزیوم
FA
unknown
75765849
https://jos.ut.ac.ir/article_16639.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16639_8820eac4fbfaf62a4fe2cc4848f2bf45.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
بررسی کلی کواترنر و تقسیم بندی آن
FA
دکتر احمد
معتمد
21885883
https://jos.ut.ac.ir/article_16640.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16640_cfcfcfd291828e278bad80cedbbd2099.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
لندفرمهای کواترنر ایران و انواع خاک غالب آن
FA
مهندس محمد
بغدادی
61247697
مهندس محمدحسن
بنائی
41279172
https://jos.ut.ac.ir/article_16641.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16641_e11b04e59c86a47b0ea39701f28851e1.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
بررسی چینه شناسی و پدیده ها ی زمین شناسی کواترنر در حوزه خزر
FA
م.جمیل
عندلیبی
67891683
مقاله اخیر شامل چینه شناسی و معرفی توالی سنگ شناسی و مسائل تکنونیک و پالئوژئوگرافی حوضه وتوضیح مختصری در مورد کانسارهای اقتصادی آن می باشد.
- رسوباتی که تا بحال در زمین شناسی ایران (چه در فرهنگ چینه شناسی و چه در نقشه های شرکت نفت) تحت عنوان آگچا گیل نامگذاری شده است سن جوانتر یعنی آپشرون (پلئیستوسن زیرین یا کواترنر زیرین) را دارا می باشد.
- رسوبات آگچاگیل (پلئوسن بالائی) در منطقه بعلت تکتونیک شدید پس از میوسن و قبل از آگچاگیل (آلپ پایانی) شامل فازهای معادل آتیکان (Attican)‘ رودنین (Rhodanian) است.
- ضخامت رسوبات کواترنر در بخش غربی حوزه 600 – 500 متر و در شرق حدود 1500 تا 2000 متر می باشد.
افقهای مشخص از خاکستر آتشفشانی و ترکیبات دیگر اسید در زمانهای مختلف در منطقه مشاهده می شود.
در رسوبات این منطقه برخلاف حوضه سهند وسبلان هیچگونه آثاری دال بر وجود یاتومه مشاهده نمی شود.
- روندهای تکتونیکی غالب در بخش غربی EW. -N25 E-N50?E بخش شرقی عبارتند از N25,50?,80?E ‘ که در گسلهای معکوس و فرودیواره فعال بوده است.
چشمه نفتی مربوط به رسوبات قدیمی است که امکانات آنها محدود است.
- رخساره های کواترنر بالائی در دو بخش حوضه شامل دریاچه ای و آبرفتی یخچالی و رسوبات بادی یخچالی لس می باشد.
- رسوبات لس توام با رسوبات دریاچه ای بصورت متناوب در چند مقطع بخوبی رخنمون دارند.
- با برسی بیش از 100 نمونه از لسهای حوضه ضمن تقسیم بندی آنها از سه دیدگاه تعریف می گردد.
- از کانسارهای اقتصادی حوضه خزر می توان خاکسترهای آتشفشانی‘ رسوبات لس و آهکهای دریائی را نام برد.
https://jos.ut.ac.ir/article_16642.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16642_77850395c3c55f455dc467cdd0d254bf.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
مکانیسم تغییرات اقلیمی و تحولات پیلو – کواترنر در آذربایجان
FA
دکتر عبادالله
قنبری
85458325
https://jos.ut.ac.ir/article_16643.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16643_cc5968bdc0be764d701d95e8be9a54e8.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
شرایط جوی وژئومورفولوژیکی دیرینه حوزه گرگان و دشت
FA
دکتر عباس
پاشائی
96232132
دامنه های شمالی البرز شرقی در منطقه گرگان و دشت را تا فراسوی حدود مرزی ایران و شوروی‘ تشکیلات بهم پیوسته ای بصورت ماهور قرار گرفته است که جنس آنها از نوع موادی لس مانند می باشد. این تپه ها متعلق به رسوبات بادی دوران چهارم زمین شناسی و آخرین پس روی عصر یخبندان می باشد.
رسوبات لس مانند فوق در حد این تپه ها محدود نمی شود و در بخشهای شمالی نیز در کوههای گلی داغ و شلمی بصورت پوسته ای به ضخامت حداقل 2 متر تمام منطقه را تا ارتفاعات 1400 متری و بیشتر پوشانیده اند. بطوریکه می توان به وسیله بازدیدهای صحرائی ومطالعه عکسهای هوائی موجود بخوبی تغییرات پستی و بلندی و چگونگی فرسایش پس از آخرین رسوب گذاری را مورد بررسی قرار داد.
علاوه بر بررسی مسائل فوق در این رابطه سعی شده است با کمک مطالعه چگونگی تناوب رسوبات آبی وبادی موجود در منطقه از شرایط جوی حاکم در زمان رسوب گذاری اطلاع حاصل نمائیم.
بالاخره با مطالعه پروفیلهای شاهد باقیمانده از زمان قبل از تشکیل رسوبات بادی موجود درباره چگونگی شرایط اقلیمی آن در کوههای کپه داغ اطلاع حاصل می گردد.
https://jos.ut.ac.ir/article_16644.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16644_dbc3b406b34d56bd34ec5209b1d58ede.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
نقش فرایندهای آبی و بادی در تشکیل نهشته های کواترنر در خوزستان
FA
مرتضی
طبائی
58372297
مجتبی
قفقازی
16328725
https://jos.ut.ac.ir/article_16645.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16645_ef57bce49310aa530c897b7394459f67.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
-
FA
G.Farhoudi
82756746
https://jos.ut.ac.ir/article_30751.html
https://jos.ut.ac.ir/article_30751_446e6c183cb4c56c1b6254cc56bea888.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
محیط رسوب گذاری سازند هزار دره شرق تهران
FA
دکتر یعقوب
لاسمی
53154554
سازند هزار دره در شرق تهران از کنگلومرا‘ ساسه سنگ های کنگلومرائی و به مقدار کمی رسوبات رسی تشکیل شده است. این رسوبات نتیجه رسوب گذاری در محیط های بابزنی (Alluvia Fans) می باشند که بعد از کوهزایی البرز در بخش جنوبی آن بوجود آمده اند. فرآیندهای رسوبی مختلفی از قبیل جریانات گلی
(Mud Flow یا Debris Flow) جریانات رودخانه ای (Stream Flow) و سیلابهای صفحه ای
(Sheet flood) در تشکیل این کنگکومراها مؤثر بوده که رسوباتی با ویژگیهای مختلف ایجاد نموده اند . نزدیک به محل منشاء جریانات گلی کنگلومراهای جور نشده بخش داخلی (proximal) محیط بادبزنی را ایجاد کرده اند.
دورتر از منشاء کنگلومراهای نسبتاً جور شده با طبقه بندی نهشته گردیده اند. این رسوبات بوسیله رودخانه های بریده بریده (Braided Rivers) در بخش میانی (Medial) محیط بادبزنی تشکیل شده اند. ماسه سنگ های کنگلومرائی و یا کنگلومراهای ماسه ای با لایه بندی موازی و مسطح که گسترش جانبی زیادی دارند و ندرتاً دارای دره های خیلی کم عمق می باشند توسط سیلابهای صفحه ای (Sheet flood) انباشته گردیده اند. این رسوبات در بخش کم شیب تر محیط رسوبی و یا بخش انتهائی (Distal) با خارج شدن آب و رسوبات همراه آن از دره ها و پخش شدن آن در منطقه وسیعی تشکیل شده اند. فعالیت کوهزائی البرز و بارندگی زیاد منجر به تشکیل ضخامت زیادی از این رسوبات کنگلومرایی شده است که در آن رخساره های مختلف با وضعیت کلی پس رونده (progradational) بر روی یکدیگر قرار گرفته اند.
https://jos.ut.ac.ir/article_16646.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16646_9d4b344305c55d07a8e8a2107cb07111.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
مطالعه ژئودینامیک دامنه ها در روستای هشتمرخ از توابع قوچان
FA
دکتر سیدرضا موسوی
حرمی
87748186
محمدحسین
آدابی
77923783
روستای هشتمرخ در جنوب شهرستان قوچان و در جنوب فاروج بر روی رشته کوههای شاه جهان واقع شده است. این روستا بر روی سنگهای قرمز رنگ سازند شوریجه (با سن کرتاسه تحتانی) قرار دارد. سازند مزبور در این منطقه عمدتاً از ماسه سنگ‘ کنگلومرا‘ شیل رسی‘ ژیپس و مارن تشکیل شده است که چندین لایه آهک دانه ریز و آهک ماسه ای نیز در آن دیده می شود. روند کلی طبقات شمالغربی – جنوب شرقی وشیب آنها به طرف شمال شرق است.
لغزش رسوبات در این منطقه بیشتر بر اثر نفوذ آب و تحت تأثیر نیروی ثقل در جهت تأثیر نیروی ثقل در جهت شیب توپوگرافی (به طرف شرق) انجام گرفته است. نفوذ و تراکم زیاد آب‘ باعث افزایش وزن زیاد مواد هوازده شده که این خود موجب کاهش نیروی اصطکاک بین ذرات نیز گردیده است. حرکت رسوبات در این ناحیه به دو فرم ریزش (Slump) و جریانهای خاکی (earthflows) انجام شده است. وجود طبقات غیر قابل نفوذی از قبیل شیل های رسی‘ و مارن و به ویژه ژیپس‘ که در زیر رسوبات هوازده قرار دارند‘ مانع عبور آب گردیده و در نتیجه سختی و چسبندگی آنها را در نقاط مختلف به مقدار زیادی تقلیل داده است. به علت شیب زیاد توپوگرافی (بیشتر از 30 درجه) و افزایش نیروی وزن رسوبات فوقانی‘ رسوبات به سرعت به طرف پائین دامنه حرکت کرده اند. حرکت توده های هوازده در قسمت فوقانی شکافهای هلالی (فرآیند (Slump) را ایجاد کرده اند که نیمرخ طولی شکافهای ایجاد شده به صورت مقعر می باشد. در پائین دامنه و در قسمت قاعده ای Slump و به علت کاهش شیب دامنه‘ و وجود مواد رسی فراوان و نیز اشباع شدن آنها از آب‘ رسوبات حالت جریانی پیدا کرده است (earthflow) و به شکل برآمده ظاهر شده اند. لازم به تذکر است که به علت رطوبت زیاد در منطقه‘ هوازدگی شیمیائی می تواند یکی از عوامل مهم در تجزیه و تخریب سنگهای و تبدیل آنها به خاک بوده باشد.
حرکت این رسوبات باعث از بین رفتن بخشی از زمین های مزرعی و چندین باغ کوچک در این روستا شده و شکستگی های حاصل از حرکت آنها نیز موجب پیدایش چشمه های موقتی در جهت شیب توپوگرافی گردیده است. به طور کلی خود روستا بیشتر بر روی پی سنگهای محکم تری نظیر ماسه سنگ و کنگلومرا واقع است و به استتثنای چندین واحد مسکونی که بر روی شیل‘ مارن و ژیپس سازند شوریچه قرار دارند. برای بقیه واحدهای مسکونی احتمال خطر در آینده بسیار کم می باشد.
https://jos.ut.ac.ir/article_16647.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16647_9a0e5142fe01c0f3655a11c5fcc56a80.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
بررسی لغزش زمین های نزدیک آب اسک
FA
دکتر حسین مهدیزاده
شهری
26788668
منطقه مورد مطالعه در جاده هراز در 5/1 کیلومتری جنوب غرب آب آسک و 13 کیلومتری شمال شرق پلور با مختصات تقریبی عرض 3551 و طول 5210 قرار دارد.
مشاهدات: دره در منطقه بصورت نامتعادل است. غرب دره را آندزیت های دماوند با شیب تندی می پوشاند. شرق آن شیب ملایم تری دارد ولی نسبت به نقاط دیگر جاده هراز پرشیب است. قسمتی از شمال منطقه بصورت زبانه ای پیش رفته و در نتیجه بستر رودخانه را در شمال منطقه کاملاً تنگ و محدود کرده است. ضخامت عظیمی از مواد واریزه ای از قطعات 4 تا 6 متری تارسهای ریز منطقه را در بر گرفته و چند بریدگی‘ با دیواره های عمودی بصورت هلال هائی در طول 100 متر به موازات رودخانه دامنه را در می نوردد.
منشاء اصلی حرکت:
الف: وجود گسل های شرقی – غربی و شمالی – جنوبی‘ گسلهای ثقلی و تراستی که در عدم آرامش و عدم انسجام توده اصلی منطقه مؤثرند.
ب: فعالیت هیدروترمال و رسوب گذاری منطقه که بخصوص با پیدایش تراورتن ها مانند منطقه آب اسک و آب گرم در این قسمت ادامه داشته و وجود درز و شکافهای لازم را برای ظهور این پدیده تائید کند.
د: نفوذ شدید آبها که در سطوح ناپیوستگیهای ساختمانی‘ با ایجاد سطح لغزنده جابجائی آنها را تشدید می کند.
پیشنهاد: شکل عدسی لغزش و جداشدگیهای پیاپی دیواره در دامنه‘ واریزه ها و تخته سنگها ‘ منطقه خطرناکی را درست کرده است که لزوم پاکسازی هرچه سریعتر از راه ایجاد یک زلزله سطحی مصنوعی و ایجاد چند تراس موازی پس از آن به مسئولین محترم وزارت راه پیشنهاد می شود.
https://jos.ut.ac.ir/article_16648.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16648_1ac2b7b3b266f76f03db4b1ca78b88f7.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
کاربری ساختاری زمین شناسی و ژئومورفولوژی کواترنر در مسائل اسکان و گسترشهای شهری و صنعتی ایران
FA
محمدعلی
جعفریان
47554184
پدیده های زمین شناسی و زمین ساختی دوران چهارم (Quaternary) که بعنوان زمینه های اساسی ساختارهای ژئومورفولوژی و جغرافیای طبیعی در فضای زیست محیطی انسان مورد توجه قرار می گیرند و در کلیه طرحهای اقتصادی و گزینش سکونت گاهها‘ قطب های صنعتی‘ کشاورزی و تأسیسات زیربنائی و سنگین یا تغییرات محوری آنها‘ گسترش جوامع شهری و یا هر نوع کاربری زمین در مسائل آبی از کلان برنامه های آبی گرفته تا مسائل منطقه ای از قبیل خیزداری‘ مطالعات آبهای سطحی و عمقی‘ پخش سیلاب و تزریق‘ تامین‘ ذخیره و انتقال‘ آلودگی زهکشی آب‘ باید مورد توجه قرار گیرند.
حفظ و حراست منابع خاکی‘ مکانیک خاک‘ ژئوتکنیک‘ تعیین پتانسیل و استعدادهای طبیعی و ظرفیت اکولوژیکی تماماً بطور مستقیم مربوط به وضعیت جغرافیائی و متأثر از وضعیت زمین شناسی کواترنر خواهد بود.
بی اطلاعی از وضعیت زمین شناسی کواترنر و تأثیرات ساختمانی آنها برفضای زیستی هر منطقه و یا اقدام بهر نوع کاربری بدون شناخت و بررسی دقیق آنها می تواند عواقب جبران ناپذیری را به با آورد.
به منظور روشن ساختن زمین شناسی و اهمیت بررسی ویژگیهای ساختمانی دوران چهارم هر منطقه به عنوان فاکتورهای اصلی طرحهای مطالعاتی کوشش شده تا با استفاده از روشهای متداول زمین شناسی کاربردی در بررسیهای وضعیت طبیعی و یا تحلیل پاره ای طرحهای اجرائی سالهای گذشته و اخیر در زمینه های مختلف ژئوتکنیک مدلهائی ارائه شود و در هر مورد مشروحاً به علل و چگونگی مسائل ناشی از عدم رعایت ویژگیهای ساختاری آنها پرداخته و در صورت لزوم و تا حد امکان ارائه طریق شده است.
https://jos.ut.ac.ir/article_16649.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16649_35b556e67db6c15074d01c665a5e43c4.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
مسائل زیست محیطی کواترنر
FA
دکتر مجید
مخدوم
76663676
اگر تناقص گویی در مورد طول زمان کواترنر را به کنار نهیم و بحث روی 600 هزار سال‘ 8/1 و 2 میلیون سال برای طول دوره را به عهده صاحبنظران و متخصصین علم زمین شناسی واگذاریم‘ شاید بهتر بتوان مسایل زیست محیطی کواترنر را تجزیه و تحلیل نمود. براساس این مطالعات‘ بسیاری از مسائل محیطی و انسانی قابل بررسی است.
مشکلات ایجاد شده در محیط زیست در رابطه با زمین شناسی کواترنر بطور تفصیلی مطالعه شده اند. طبیعت همه ساله 2/9 میلیارد تن خاک را می شوید. اما دخالت انسان در طبیعت‘ آنهم به صورت بی رویه و همراه با بهره کشی‘ رقم یاد شده را به 24 میلیارد تن خاک در سال می رسد (اوکیف 1983). به طور کلی رودها سطح کره زمین را به میزان 6 میلی متر در قرن می شویند و می فرسایند (یونپ ب 1987). اما تبدیل کاربری زمین به ویژه از جنگل به مرتع و کشتزار میزان فرسایش خاک را به صدها و شاید به هزار برابر بیش از فرسایش طبیعی رسانیده است. با اینحال همه روزه 15 هزار هکتار از جنگلهای کره زمین به خاطر آز (تبدیل زمین) ونیاز (استفاده از چوب همزمی) از بین می رود (یونپ 1986).
میزان تباه شدن زمینها گرچه در کشورهای در حال رشد بیش از کشورهای رشد یافته است ولی این تباهی در کشورهای مثل ایالات متحده آمریکا نیز در شرف وقوع است.
در کشور ما نیز چنین امری در حال تکوین است. جاری شدن سیلهای سالهای اخیر در کشورما‘ آلودگی شهرهای بزرگ ما‘ از بین رفتن سطح وسیعی از جنگلهای ما‘ رشد بی رویه شهرها‘ کویرزایی گسترده در کشور ما‘ متروکه ماندن کشتزارهای ما به خاطر مهاجرت و واردات چند میلیاردی مواد غذایی و منابع طبیعی به کشور نمونه های ملی از هرج و مرج جهانی در کشور ما است. ناگفته نماند که اگر روند تخریبی فعلی‘ یعنی عدم استفاده منطقی از سرزمین در کشور ادامه پیدا نماید‘ در 20 سال آینده 30 میلیون هکتار موجودی تمامی زمینهای حاصلخیز و مستعد ما به خاطر فقط فرسایش خاک از دست می رود.
تبدیل زمین‘ کویرزایی‘ جنگل زدایی‘ مسمومیت و آلودگی زمینها و در نتیجه فرسایش در بیشتر موارد به واسطه استفاده غیر منطقی انسان از زمین روی می دهد (میلر 1366‘ استوارت 1968‘ کاساس 1983‘ کوکز 1985‘ وستمان 1985‘ بریسون 1988). یعنی به طور ساده‘ در طول تاریخ پیدایش زمین ‘ این تنها در کواترنر است که روند طبیعت دچار اختلال گردیده و انسان که خود آغاز گر کواترنر نامیده شده است به خاطر ندانم کاری خود دستخوش مصیبت و بلایی گردیده است که دارد بالمطالعه موجودیت خود و محیط زیست خود را دچار تباهی می کند.
استفاده غیر منطقی به زمین ختم نمی شود. چنین امری در مورد آب شیرین در دسترس انسان نیز دارد اتفاق می افتد (پیترسن و دیگران 1987)‘ بالاترین میزان هدررفتگی آب در کشاورزی رخ می دهد‘ که پس از آن صنعت در ردیف بعدی قرار می گیرد. (کاساس 1983).
https://jos.ut.ac.ir/article_16650.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16650_2fcfffeadafdd7481406c47b4efdbab5.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
بررسی چند منبع نمکهای صنعتی در ایران
FA
علی
واثقی
67419141
کویرهای ایران که مساحتی معادل 3/1 سطح کشور را شامل می شود‘ ثروتی است خداداده که تاکنون قسمت اعظم آن بکر و دست نخورده مانده است. نمکهای صنعتی از جمله کربنات سدیم و سولفات سدیم در اکثر کشورهای دنیا و بطور عمده از منابع طبیعی کویری استخراج می شود و کشور پهناور ما با وجود اراضی کویری بی انتهائی که بالقوه می توانند حاوی تمرکزهای عظیمی از نمکهای صنعتی باشد بعلت اینکه مطالعات کویری به کفایت و بطور منسجم انجام شده است از این نعمت محروم مانده و سالانه مقادیر زیادی ارز صرف واردات نمکهای صنعتی می کند.
در این تحقیق مقدماتی‘ یک تیپ خاص از معدن سولفات سدیم (چمبورک) ویک تیپ عمومی از معدن سولفات سدیم (کریم آباد) ویک سازند نمونه از تمرکز نمکهای صنعتی (حوض سلطان) از نظر زمین شناسی ومورفولوژی مطالعه و بررسی شده و سعی در تجزیه و تحلیل ژنزکم و بیش نامشخص نمکهای صنعتی می نماید.
https://jos.ut.ac.ir/article_16651.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16651_7d043f2685b72abb747ec885e4aba1fb.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
تغییرات رخساره ای آتشفشانی و رسوبی پلیو – پلئیستوسن در محل ماقبل تاریخ گادب در کشور حبشه
FA
حبیب ا... اعتماد
مقدم
44711234
خاکسترهای آتشفشانی از نوع انفجارهای پلی بین به صورت بین لایه های منظمی پی درپی با رسوبات رودخانه ای – دریاچه ای پلیو – پلئیستوسن حوضه بالائی و بی شبل (Webi Shebele) در جنوب شرق حبشه واقع در زمین کوهستانی قرار دارند.
سنگ پاد خاکسترهای ریولیتی دریاین ترکیب غالب اند‘ همچنین ترکیبی از خاکسترهای تفاله آتشفشانی (آلکالی الیوین باز) ومقدار جزئی مخلوطی در تفاله آتشفشانی به صورت بین لایه ای متوالیاً با رسوبات دریاچه ای همراه است. بیشتر خاکسترهای بین لایه ها با توالی رسوب دریاچه ای با شروع ابتدائی هوائی مواد فقط با کمترین درجه حرکت زیر آبی دوباره انتقال یافته اند. در حدود ابتدای توالی بالائی رسوب رودخانه ای فراوانی خاکسترها رو به نقصان می رود و کف سنگ با خرده های بلور بلافاصله رسوب می کند.
تطابق مثبت بین ناسازگاری عناصر اثری مشخص اصل برای نمونه سیلیسی است به علاوه این خاکسترها نشان دهنده اضافه شدن چرخه ها هستند که بوسیله کاهش سریع در محتوی ناسازگاری عناصر اثری موضع چینه شناسی رعایت و دنبال شده است‘ که حاکی بر فوران‘ منطقه ترکیب ماگما و با توالی عمیق تر ماگمائی می باشد که بوسیله دوره خوابیده آتشفشانی هنگام ناسازگاری عناصر و فرار از محتوی مسدود باعث می شود که در پی چرخه انفجار بعدی قرار بگیرد. هنگامی که دوره انفجارهای آتشفشانی دریاچه ای آرام گرفته که تقریباً معادل 5000 سال است و احتمالاً همین وقت وقوع دوره نسبی سکون زمین ساختی قبل از آغاز گسل بزرگ بالا آمده حبشه است. بنابراین چرخه های پیشروی و پس روی دریاچه پلیوسن گادب (Gadeb) بیشتر مربوط به تغییرات و بالا و پائین بودن آب و هوای منطقه است تا رویدادهای زمین ساختی آتشفشانی آن. احتمال دارد آخرین اجزاء کوتاه و در حال خشکی خارج دریاچه پلیوسن کمی قبل از 35/2 میلیون سال به آب و هوای سردتر وخشک تر پلیوسن مربوط باشد لیکن به طور یکنواخت و موجهی فرسایش در حال تجاوز سد لاوا را در بالا دست و بی شبل تغییر می نماید. تغییر از رسوبات دریاچه ای به رودخانه ای با بالاآمدگی گسل بزرگ‘ توقف محلی فعالیت بازالتی و تغییر از پلی بین به انفجارهای ایگنیمیریتی منطبق با رسوب دریاچه ای – رودخانه ای در حوضه وبی شبل بالائی است در نتیجه تغییرات بزرگ ساختمانی ناحیه به شناخت آتشفشان نسبت داده می شود.
https://jos.ut.ac.ir/article_16652.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16652_0cc3ae1e1557c060ab27a4d52a4dbc6a.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
سن مطلق مرز زیرین کواترنر در حدود 600 هزار سال است
FA
مهندس منوچهر
پدرامی
49575781
ستون چینه شناسی زمانی از آغاز رویداد مغناطیسی Olduvai (کمی پائین تر از قاعده ی کواترنر تا زمان حال متوسط باژگونی مغناطیسی آغاز زمانه Erunhes به دو نیمه عملاً برابر تقسیم می گردد. این مطلب را لااقل با 5 روش می توان نشان داد:
1- بررسی آماری نسبت ضخامتهای این دو نیمه در گمانه های اقیانوسی که با روش پارینه مغناطیسی مطالعه شده اند.
2- بررسی آماری نسبت ضخامتهای این دو نیمه در لس های چین که در پهنه های بسیار گسترده در مقاطع پیوسته و در دامنه زمانی مورد نظر تشکیل شده و چینه شناسی پارینه مغناطیسی آنها به تفصیل و با دقت فراوان مطلعه گردیده است.
3- بررسی نسبت تعداد چرخه های آب و هوائی در گمانه های اقیانوسی در این دو نیمه چرخه های آب وهوایی این گمانه ها با چینه شناسی ایزوتوپی و برخی روشهای دیگر بدقت شناخته شده است.
4- بررسی ضخامت این چرخه ها در آن دو نیمه‘ و از این رو همساز کردن سرعت رسوب گذاری در افقهای مختلف گمانه برای نشان دادن تساوی زمانی دو نیمه.
5- محاسبه مستقیم دامنه زمانی این دو نیمه .
با روشن شدن تساوی زمانی این دو نیمه بخت چینه شناسی در تعیین سن قاعده ی کواترنر یا رویداد Olduvai‘ با روشهای غیر رادیومتریک برابر می گردد‘ زیرا تعیین دامنه زمانی هر یک از این دو نیمه و یا کف بام کواترنر سه امکان متفاوت و جداگانه خواهد بود که بسته به شرایط هر یک می توان انتخاب نمود.
مقایسه منحنی های پارینه اقلیمی (که زمانشناسی آن بطور ریاضی وبا توجه به مشخصات نجومی گردش زمین بدور خود و خورشید محاسبه گردیده) و منحنی های پارینه اقلیمی ایزوتوپی در گمانه های اقیانوسی تطابق زمان آن دو را بسادگی امکان پذیر می سازد. با این روش سن مطلق قاعده Brunhes حداکثر در حدود 370 هزار سال‘ از آنروسن مطلق قاعده Olduvai حداکثر در حدود 750 هزار سال بدست خواهد آمد. سن رادیومتریک نادرست اما مرسوم این دو افق در حال حاضر به ترتیب 73ر. و 87ر1 میلیون سال است. سن حدود 370 هزار سال برای قاعده Brunhes توسط برخی از پژوهشگران سرشناس (Emiliani و Evans) با روش یاد شده قبلاً ارائه گردیده است که در جدولهای مرسوم عنوان نمی گردد.
سنهای ‹‹ راه انشقاق ›› (Fission track) و رادیومتریک حدود 370 هزار سال نیز برای این در سطح جهان بارها بدست آمده که بطور رسمی در جدولهای زمین شناسی آورده نشده است.
نویسنده سالها پیش با بررسی سرعت رسوب گذاری در واحدهای سنگی کواترنر ایران سن حدود 400 هزار سال را برای قاعده Brunhes و کمتر از یک میلیون سال را برای قاعده Olduvai مطرح نموده است. اطلاعات بهبود یافته کنونی نویسنده درباره چینه شناسی کواترنر ایران سن این دو افق را بترتیب 350 تا 750 هزار سال بدست می دهد. سرعت رسوب گذاری در واحدهای سنگی کواترنر ایران توسط چرخه های رسوبی هم عرض با مدل میالانکویچ و سالچینه ها‘ و مرز زیرین افقهای مورد نظر با روشهای دیرین شناسی‘ چینه شناسی پارینه مغناطیسی‘ چینه شناسی آب و هوائی‘ چینه شناسی زیست محیطی و چینه شناسی تکتونیکی تعیین گردیده است.
https://jos.ut.ac.ir/article_16653.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16653_d25eea0010e5832418d9a7e2d6523338.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
نگاهی به شرایط آب و هوائی گذشته ایران مرکزی در کواترنر
FA
دکتر احمد
معتمد
21885883
شواهدی بر اعتدال بیشتر هوای ایران مرکزی در گذشته ارائه شده است.
اگرچه بعضی از نویسندگان منکر تغییرات آب و هوایی گذشته در این منطقه هستند (ظهری 1372) اما شواهدی که در عمل می توان دید وجود شرایط مساعدتر و لااقل بارندگی بیشتر را در مجموع ایران مرکزی برای نویسندگان زیادی مشخص کرده است که می توان به نحو زیر خلاصه نمود .
1- وجود دره های آبرفتی وسیع
2- وجود رسوب های کم شورتر گذشته نسبت به رسوب های شور وپلایائی امروز
3- تراکم ماسه ها در تالوک های امروزی ویا شیارهائی که به وسیله آب و یا عوامل دیگر در گذشته ای نزدیک حفر شده است.
4- ازبین رفتن تمدن های مرکزی ایران و مناطقی که در گذشته به وسیله جنگل هائی نظیر گرو و غیره پوشیده شده بود(لااقل از 5000 سال پیش تر).
5- گزارش (Van Zeist) در مورد تغییر شرایط حرارتی در زاگرس که قسمتی از آن در اکولوژی دکتر میمندی نژاد آمده است.
6- وجود آثار پولن و اسپرگیاهانی نظیر پینوس پیسه آ‘ بتولا که به محیط مرطوب تری تعلق دارند در کویرهای امروزی ایران.
7- پیدایش کادسترها و آثار زمینی های مزروعی گذشته
8- گزارش های مربوط به شرایط مرطوب تر هوائی در لوت مرکزی
9- گزارش هوکریده از کواترنر اطراف کرمان که مبین آب و هوای مرطوب تری نسبت به شرایط امروزی بوده است.
بعلاوه این تغییرات با افزایش گرما و کم شدن رطوبت پس از یک فاز مرطوب که پیدایش پوشش رسوبی وسیع را در حاشیه حوضه های داخلی فراهم کرده است حاصل شده است که با تبخیر آب سفره های زیرزمینی شوری زمین های پست تر از راه کاپیلر را تسهیل کرده و جابجائی تمدن های داخلی را به طرف حاشیه ارتفاعات سبب شده است. از این نظر برای ایران مرکزی عنوان یک مرحله رگسیستازی یا عدم تعادل حیاتی در مقابل مرحله بیوستازی با شرایط مناسب زیستی می تواند مفهوم پیدا کند.
https://jos.ut.ac.ir/article_16654.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16654_8b7cc115adb238c05b16a2cda71bfaa6.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
نقش مطالعه رسوبات هولوسن در تفسیر محیط های رسوبی دیرینه
FA
دکتر رسول
اخروی
47723984
پیشرفتهای علم رسوب شناسی از زمانی سرعت گرفت که زمین شناسان با توجه به اصل هاتن (یونیفرمیتاریانیسم) به مطالعه تجربی فرآیندها و محیط های رسوبی امروزی پرداختند. طبق اصل هاتن (زمان حال کلید گذشته است) لازمه پی بردن به محیط های رسوبی دیرینه‘ شناخت کامل نمونه های عهد حاضر است. از طرفی‘ در یک قرن و نیم گذشته بسیاری از پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که در موارد زیادی چون ساختمان اواولیتها‘ وضعیت دریاهای اپیریک‘ طبیعت جیوسینکلینالها‘ رسوب سنگ آهن های لایه ای و … اصل هاتن چندان هم کارساز نیست.
حال بازیرسؤال رفتن اصل هاتن آیا بازهم لازمه شناخت محیط های رسوبی دیرینه مطالعه فرآیندهای رسوبی و رسوبات امروزی (هولوسن) است؟ پاسخ به این سؤال به اختلاف روش مطالعه در زمین شناسی با سایر علوم پایه مربوط می گردد که موضوع بحث مقاله حاضر است.
https://jos.ut.ac.ir/article_16655.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16655_0b48635385861e66b3cf06dede3cd81d.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
ویژگیهای پنج گسله کواترنر
FA
دکترمحمد رضا صالحی
راد
78837857
ویژگیهای 5 کسله کواترنر که بوسیله نگارنده‘ بین سالهای 1351 تا 1356 شناسائی و بررسی گردید بشرح زیر است:
گسله آستانه: این گسله از شمال غرب دامغان گذشته و هشته های جوان دره آستانه را بگونه ای چپ لغزنده بریده است.
گسله باب تنگل: این گسله که بر وزن گسله کوه بنان جای دارد‘ هشته های جوان کوهپایه شمال شرق زرند را به گونه ای راست لغز بریده است.
گسله دامغان: این گسله از شمال دامغان می گذرد و در راستای آن‘ هشته های آب شستی دشت دامغان با لایه ای اولیگومیوسن کناره دشت همبراند.
گسله گرگان: این گسله دشت گرگان را از کوههای جنوب آن جدا می نماید و اثر آنرا در مرز کوه دشت می توان دنبال نمود.
گسله نوزاد: این گسله در شرق بیرجند جای داشته و مرز بارز بین کوه بند در دو دشت اسدآباد را تشکیل می دهد.
هر 5 گسله یاد شده‘ در زون گسلهای کهن جای داشته و ناشی از جنبش دوباره آنان می باشند. در گسله های باب تنگل و گرگان‘ سازو وکار گسلش تغییر نموده است. ولی سه گسله دیگر‘ سازوکار پیشین را دارند.
https://jos.ut.ac.ir/article_16656.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16656_7d556e8c038f474f4ed3ff534cdc04a9.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
فهرست نام مؤلف مقالات جلد هفدهم مجله علوم
FA
unknown
75765849
https://jos.ut.ac.ir/article_16657.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16657_6ab791233ee4c0a44b70726dce0ed8e7.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
فهرست موضوعی مقالات جلد هفدهم مجله علوم
FA
unknown
75765849
https://jos.ut.ac.ir/article_16658.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16658_0ece926e09d16d930e67b63c25fd36c4.pdf
پرديس علوم
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1 و 2
0
1988
11
22
اطلس رنگی
FA
دکتر احمد
معتمد
21885883
https://jos.ut.ac.ir/article_16659.html
https://jos.ut.ac.ir/article_16659_dbc56dde87387c9902150572735052b5.pdf