2024-03-29T16:30:11Z
https://jos.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1644
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
زمینشناسی، کانیشناسی و ژنز کانسار بور قرهگل- جنوب غرب زنجان
حسین
رحیمپوربناب
حسن
کاظمی
معدن بور قرهگل تنها معدن بور فعال ایران است که در رسوبات سازند قرمز بالائی در 80 کیلومتری غرب- جنوبغرب زنجان قرار گرفته است. کانیهای تشکیل دهندة این کانسار بوراتهای آبدار منیزیم، منیزیم ـ کلسیم و کلسیم میباشند که هیدروبوراسیت (بورات منیزیم ـ کلسیم) مهمترین کانی کانسار است (حدود 80 در صد). دو سیستم گسلی محدودة کانسار را مشخص میکنند: سیستم گسلی با امتداد NE-SW بعنوان معبری برای محلولهای سازنده کانسار و همچنین ایجادکننده فضاهای لازم برای جایگزینی کانسار عملکرده و سیستم گسلی جوانتر با امتداد NW-SE تودة معدنی را در زمانهای بعدی قطع نموده است. تودة معدنی بصورت عدسیهای متقاطع با سنگ درونگیر رسی ـ مارنی با امتداد NE-SW در شکستگیهای موجود در هستة یک تاقدیس قرار گرفته است. آنالیزهای شیمیائی انجام شده بر روی سنگهای در برگیرنده کانسار نشان میدهد که با فاصله گرفتن از توده اصلی کانسار از میزان محتوی بور لایهها کاسته میشود. بنظر میرسد سیالات جوی فرورو از طریق شکستگیهای تکتونیکی به اعماق کم رفته و پس از گرم شدن (بر اثر گرادیان ژئوترمال بالای منطقه) با ایجاد یک سلول همرفتی گرمایی با گردش در واحدهای منطقه موجب فروشست واحدهای توفی شدهاند. سپس این سیالات غنی از بور، در افقهایی که گسلها لایههای رسی- مارنی را قطع کردهاند (بواسطة مهیا بودن شرایط احیایی)، کانیسازی نمودهاند. تأثیر دگرسانی در کانسار را بواسطة وجود کانیهای ثانویه مانند کلمانیت و پریسیت میتوان مشاهده نمود. این کانیها پس از تشکیل تودة اصلی کانسار بر اثر واکنش آبهای جوی فرورو با توده اصلی کانسار (هیدرو بوراسیت) تشکیل شدهاند.
ایران
بور
دگرسانی
قرهگل
هیدروبوراسیت
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16754_37ec0b607e7fe80795f005dbcd6ae813.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
ساختار و تکامل ساختاری البرز در راستای مقطع دامغانـگرگان
سهراب
شهریاری
رضا موسوی
حرمی
بهنام
رحیمی
البرز در فاصله میان جلگه گرگان و دشت دامغان ساختاری مشابه نوارهای چینخورده-گسلیده نازک ورقه را دارا است. گسلش راندگی و تشکیل ورقههای رورانده از بارزترین شکل تغییرات ساختاری دراین بخش میباشد. راندگیها با هندسه دوپلکسهای فورلندی و هینترلندی، ورقههای رورانده را از سمت شمال (هینترلند) به سمت جنوب (فورلند) بر روی یکدیگر راندهاند. راندگیها دراین بخش از البرز به دو دسته: 1- راندگیهای سیمرین که نتیجه کوتاه شدگی در اثناء کوهزایی تصادمی سیمرین بوده و زونهای برشی شکل پذیر را به نمایش میگذارند و2- راندگیهای آلپی که نتیجه تاثیر کوهزایی آلپ بر این بخش بوده و زونهای برشی شکل پذیر شکننده- شکننده را به نمایش میگذارند، قابل تقسیم هستند. مطالعه ساختمانهای فرعی در ورقههای رورانده بیانگر آن است که هر یک ازورقههای رورانده در این نوار چینخورده- گسلیده در سه مرحله 1) کوتاه شدگی به موازات طبقه بندی 2) چین خوردگی و 3) تشکیل گسل راندگی، تشکیل شدهاند. موقعیت ساختمانها در این مقطع از البرز بیانگر آن است که راستای بیشترین کوتاه شدگی در این بخش از تریاس تا عهد حاضر NNW-SSE بودهاست. تقارب میان خرد ورق ایران و ورق توران در طی کوهزایی تصادمی سیمرین و آلپ تنش لازم برای این کوتاه شدگی را فراهم کردهاست.
البرز
تکامل ساختاری
چینخوردگی مرتبط باگسلش
دامغان
ورقههای رورانده
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16755_1dd4a6ca84e3c3a8ab9e9002222dd827.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
نگرشی بر سنگهای دگرگونی مجاورتی جنوب توده گرانیتی شاهکوه (شرق ایران(
داریوش
اسماعیلی
محمدولی
ولیزاده
لیث
مدحج
باتولیت گرانیتی شاهکوه (شرق ایران) با وسعت حدود 500 کیلومتر مربع، سنگهای متاپلیتی کمپلکس دگرگونی دهسلم را در جنوب و سنگهای شیلی- ماسه سنگی سازند شمشک را در شمال قطع نموده و یک دگرگونی مجاورتی آشکاری را در آنها ایجاد کرده است. مطالعه بخش جنوبی هاله دگرگونی این باتولیت موضوع مقاله حاضر است.
بر اساس مطالعات کانی شناسی وبافتی، سه زون سیلیمانیت، آندالوزیت و بیوتیت به ترتیب با دور شدن از مرز توده تشخیص داده شده است. بالاترین دمای این دگرگونی مربوط به زون سیلیمانیت بوده و حدود 600 درجه سانتیگراد در فشار حدود 2 کیلوبار ارزیابی میگردد.
پراکندگی اندازه بلورهای کردیریت (روش CSD) درنمودار Ln N"-L و N"-L نشان میدهد که همه بلورهای کردیریت دارای منشاء واحدی بوده و در یک فاز دگرگونی تشکیل شدهاند.
آندالوزیت و بیوتیت
پراکندگی اندازه بلورها (CSD
زون سیلیمانیت
شاهکوه
گرانیت
هاله دگرگونی مجاورتی
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16756_e202228fc07d6b094cbd31ec3711dbdb.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
بررسی اثر پارامترهای پتروفیزیکی بر سرعت انتشار امواج تراکمی دریکی از مخازن کربناته جنوب ایران
عزت ا.. کاظم
زاده
مجید نبی
بیدهندی
سید صالح
هندی
در این مقاله تأثیر پارامترهای مختلف پتروفیزیکی بر روی سرعت انتشار امواج تراکمی (vp) در سنگهای کربناته مخازن نفتی مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور ستون 70 متری از یک مخزن نفتی واقع در جنوب ایران از سازند آسماری انتخاب گردید. انجام آزمایشات پتروفیزیکی مغزه بر روی 150 نمونه پلاگ انجام شد. همچنین اطلاعات حاصل از نگارهای درون چاهی در عمقهای مورد نظر استخراج و تصحیحات لازم بر روی آنها صورت گرفت. دادههای حاصل از آزمایشات مغزه و نگارهای درون چاهی جهت ایجاد ارتباط بین سرعت با خواص پتروفیزیکی تطابق داده شدند. نتایج حاصله بیانگر پراکندگی ارتباط بین سرعت موج تراکمی برحسب تخلخل می باشد و روند تغییرات سرعت با افزایش تخلخل و چگالی فرموله گردیدند. همچنین تأثیر عوامل عمق، نفوذپذیری مطلق، روی سرعت امواج تراکمی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.
تخلخل
سازند آسماری
سرعت موج تراکمی
نفوذپذیری
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16757_93bd85498ba956b2df430ede51abb2b8.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
مطالعات رسوب شناسی و نرخ ریز شوندگی به طرف پایین دست حوضة آبریز بندگلستان، جنوب غرب مشهد
موسوی حرمی،
رضا
محبوبی،
اسداله
غفوری،
محمد
خانه باد،
محمد
حوضه آبریز بندگلستان دارای وسعت در حدود 320 کیلومترمربع بوده و در جنوب غرب مشهد قرار دارد. این حوضه دارای سه رودخانه اصلی بنامهای مایان، دهبار و جاغرق بوده که در مواقع سیلابی به رودخانه کشف رود میریزند. این رودخانهها دارای بستری گراولی با کانال منفرد و بار بستر میباشند و از نوع رودخانههای ناموافق محسوب میشوند. اندازه دانهها در رودخانههای با بستر گراولی، به طرف پایین دست بصورت نمایی کاهش مییابند. مطالعات انجام شده در مورد علل ریزشوندگی در طول مسیر رودخانهها، بر فرآیند جورشدگی هیدرولیکی بعنوان مکانیزم غالب، تأکید دارند. تغییرات بافتی و علل ریزشوندگی دانهها در57 محل بررسی شدهاند.گراولها در ناحیه مورد مطالعه اغلب شامل فیلیت، اسلیت و کوارتزیت میباشند. بطور کلی رسوبات دارای جورشدگی بد، کجشدگی مثبت بوده و کشیدگی اغلب نمونهها بصورت پهن میباشند. در قسمت بالا دست حوضه، مهمترین دانههای در اندازه بولدر از جنس فیلیت میباشند و در قسمت پایین دست اسلیتها چارچوب اصلی گراول را تشکیل میدهند. درصد سایش اسلیتها در حدود 5/25% و فیلیتها تقریباً برابر 28% توسط تست سایش لوسآنجلس برآورد شده است. پراکندگی اندازه دانهها در فاصله بالا دست بصورت بایمدال ضعیف بوده و به طرف پایین دست بایمدال شدید و در انتها علاوه بر دو مد گراولی، یک مد ماسهای پدیدار میگردد. در حوضة آبریز بندگلستان، کاهش سریع شیب بستر و نیز حملونقل انتخابی دانهها که وابسته به شرایط هیدرولیکی بوده و بوسیله هیدرولوژی و شیب حوضة آبریز کنترل میگردد نقش مهمی در آهنگ ریزشوندگی ذرات به طرف پایین دست ایفا مینمایند.
بندگلستان
جورشدگی هیدرولیکی و سایش
ریزشوندگی به طرف پایین دست رودخانه
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16758_786512d2f78d9a22818958e258d036e7.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
مطالعه پوسته در منطقه شمال غرب ایران با استفاده از وارونسازی دادههای زلزله
محمود
میرزایی
محمدرضا
قیطانچی
برای مطالعه پوسته در این ناحیه دادههای ثبت شده توسط 8 ایستگاه در شبکه لرزه نگاری منطقه مذکور که به تعداد 2654 زلزله در طی حدود 5/3 سال میرسد مورد پردازش قرار گرفتهاست که از این تعداد حدود 1683 زلزله در ناحیه مورد نظر بوده است . با شکل دادن 42 پروفیل، هر پروفیل شامل دو ایستگاه و یک زلزله، زمانهای رسید امواجp ، 42 زلزله به ایستگاههای مورد نظر محاسبه شده وسپس با انتخاب یک مدل اولیه 3 لایه، پارامترهای عمق و سرعت مربوط به هر لایه بهینه گردیدهاست. نتایج بهینه شده برای رسم نقشههای پربندی تغییرات عمق و سرعت بکار برده شدهاند. با بررسی دقیق نقشهها ، ناپیوستگیهای سرعتی یا تغییرات ناگهانی در عمق فصل مشترک لایهها به گسلهای موجود در منطقه نسبت داده شدهاند و همچنین تغییرات سرعت از سطح تا عمق حدود 5/3 تا 5/7 کیلومتربرثانیه و تغییرات عمق فصل مشترک لایه اول و دوم از حدود 5/4 تا 6 کیلومتر وتغییرات عمق فصل مشترک لایه دوم و سوم از حدود 18 یا 22 کیلومتر برآورد گردیده است.
پوسته
شمال غرب ایران
وارونسازی دادههای زلزله
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16759_3827f9972e16f199d1d874b8b2fced0c.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
بیوستراتیگرافی سازند شمشک درکوه ازون، جاجرم برمبنای داینوفلاژلهها
فاطمه واعظ
جوادی
محمد قویدل
سیوکی
ابراهیم
قاسمینژاد
تعداد یازده گونه پالینومورف دریایی شامل 9 گونه داینوفلاژله متعلق به 8 جنس و دو گونه آکریتارک متعلق به یک جنس از رسوبات سازند شمشک کوه ازون مورد شناسایی قرار گرفت. با توجه به انتشار چینهشناسی این پالینومورفها، دو بیوزون به نامهایNannoceratopsis spiculata Biozone و Valensiella ovulum Biozone تشخیص داده شد. برمبنای ارزش چینهشناسی گونههای مذکور سن توآرسین-باژوسین پیشین برای بخشهای فوقانی این سازند خاطرنشان میگردد.
بیوستراتیگرافی
توآرسین– باژوسین پیشین
داینوفلاژله
سازند شمشک
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16760_28ec9a58997779183e69068beb550f94.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
تخمین سرعت امواج برشی با استفاده از نمودارهای پتروفیزیکی و تطابق آن با نتایج آزمایشگاهی، در یکی از مخازن کربناته ایران
محمد
محمدنیا
محمدرضا
رضایی
آگاهی از سرعت امواج برشی در مطالعات لرزهای میادین هیدروکربوری از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مطالعه با استفاده از نمودارهای پتروفیزیکی، سرعت امواج برشی (Vs) در یکی از مخازن هیدروکربنی کربناته در یکی از میادین نفتی واقع در جنوب غربی ایران به عنوان تابعی از سرعت امواج تراکمی، تخلخل، لیتولوژی و حجم شیل محاسبه شده است. بدین منظور سرعت امواج تراکمی(Vp) مستقیما" از روی نمودار صوتی و با داشتن زمان سیر موج (DT) در مخزن مورد مطالعه بدست آمد و تخلخل با استفاده از نمودارهای نوترون و چگالی و حجم شیل با استفاده از نمودار پرتو گامای تصحیح شده (CGR) محاسبه گردید. سپس با استفاده از نتایج مطالعات پتروگرافی و به کمک روابط تجربی متداول سرعت امواج برشی تخمین زده شد. سرعت امواج برشی محاسبه شده توسط روابط مختلف با سرعت امواج برشی اندازهگیری شده در شرایط اشباع از آب و فشار مخزن بر روی 33 نمونه پلاگ مقایسه شد و مشخص شد که استفاده از مدلهای Greenberg & Castagnaو Castagna نتایج بهتری برای تخمین سرعت امواج برشی در سنگهای کربناته به دست میدهند.
همچنین سرعت امواج تراکمیبدست آمده از روی داده های نمودار پتروفیزیکی در مقابل سرعت امواج برشی اندازه گیری شده در شرایط مخزن در آزمایشگاه ترسیم شد و روابط بین سرعت امواج برشی و سرعت امواج تراکمیبه صورت زیربدست آمد:
مدل خطی (R2=0.84) Vs=0.5243 Vp + 0.0451
مدل درجه دوم (R2=0.85) Vs= -0.1068 Vp2+ 1.5106 Vp –2.2008
سپس باتوجه به اختلاف مقادیر تخمین زده شده با مقادیری که اندازه گیری گردید, عوامل مختلف موثر در سرعت امواج نظیر رخسارههای سنگی، انواع و مقدار تخلخل، حجم شیل و محیط رسوبی مورد بررسی قرار گرفته و برحسب نوع محیط و مقدار تخلخل روابط بهتری ارائه گردید.
پتروفیزیک
سرعت امواج برشی
مخازن کربناته
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16761_49d56673664204cdf202e347d3ef267a.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
توصیف خصوصیات پتروگرافیکی و ژئوشیمیایی انواع مختلف دولومیتها درسازند باروت (البرز مرکزی)
محمد حسین
آدابی
مریم
میرشاهانی
نهشتههای کربناته- تخریبی سازند باروت با سن احتمالی پرکامبرین در مقطع مورد نظر از270 متر توالی شیلهای رنگارنگ، ماسهسنگ بسیار ریزدانه، سیلت استون با بیش از 30 میان لایه آهکی و دولومیتی تشکیل یافته است. این مقطع در شمال شرق تهران در جاده تهران-فشم و در 1 کیلومتری غرب روستای زایگون (در البرز مرکزی) واقع است. بخش کربناته این سازند عمدتاً" شامل سنگهای استروماتولیتی است که غالباً از نوع استروماتولیتهای مسطح بوده ولی به اشکال
[laterally link hemispheroid (LLH)] و نیز [stacked hemispheroid (SH)] دیده میشود. بر اساس شواهد پتروگرافی) اندازه دانه و فابریک(و ژئوشیمیایی (نظیر آنالیزهای ایزوتوپی ?18O و ?13C و عنصری Mg,Na,Sr,Fe,Mn و Ca) چهار نوع مختلف دولومیت در سازند باروت تشخیص داده شده است. علت تنوع دولومیتها به دلیل تاثیر فرایندهای دیاژنتیکی اولیه و تاخیری است که منجر به تغییر ترکیب سیالات دولومیت ساز و در نتیجه تغییر در انواع این دولومیتها گشته است. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی بنظر میرسد که دولومیتهای سازند باروت عمدتا" در شرایط احیایی و تحت تاثیر دیاژنز تدفینی (کم عمق، متوسط و عمیق) تشکیل شده باشند. Mg مورد نیاز برای تشکیل دولومیت نوع 1 که بعنوان دولومیت اولیه و یا همزمان با رسوبگذاری در نظر گرفته میشود، از آب دریا تامین شده، درحالیکه Mg لازم برای تشکیل سایر انواع (دولومیتهای دیاژنتیکی) از تراکم شیلها و شورابههای حوضهای نتیجه شده است. با توجه به فراوانی رسهای مونت موریونیتی و کلریتی در شیلهای سازند باروت و بر اساس کاهش مقدار MgO در این رسها بترتیب به میزان 37 و 84 درصد (مطالعات XRD و XRF شیلها)، میتوان گفت که Mg لازم برای دولومیتی شدن به احتمال زیاد از تراکم شیلها
(shale pressing) نتیجه شده است. محاسبه مقدار مواد آلی در نمونههای کربناته سازند باروت نشان داده است که درصد مواد آلی در دولومیتها 3 برابر آهکها است. عقیده براین است که فرایند دولومیتی شدن در لایههای آهکی غنی از مواد آلی با سرعت بیشتری صورت میگیرد و لذا بخشی از فرآیند دولومیتی شدن در این سازند را میتوان به وفور نسبی مواد آلی در دولومیتها نسبت داد. دمای تشکیل دولومیتهای اولیه سازند باروت با توجه به معادله لند (1985) و با در نظرگرفتن?W آب دریای پرکامبرین فوقانی 1 ±3- و سنگین ترین ?18O دولومیکرایتها معادل052/5- بین 42 تا 50 درجه سانتیگراد محاسبه شده است.
البرز مرکزی
پتروگرافی
دولومیت
ژئوشیمی
سازند باروت
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16762_c99cc0fa0851e2ce1369db7e809769ff.pdf
مجله علوم دانشگاه تهران (منتشر نمی شود)
1382
1
0
معرفی نانوفسیلهای کامپانین حوضه اینتریور غربی(Western Interior)
درداکوتای جنوبی
فاطمه
هادوی
به منظور مطالعات تاکسونومی و بیواستراتیگرافی30 نمونه از مغزههای حفاری از منطقه سیستون (Sisseton) درشمالشرق داکوتا برداشت شده است. نانوفسیلهای موجود از حفظشدگی خوب و فراوانی وتنوع زیاد برخوردارند. در مطالعات اخیر تعداد 92 گونه نانوفسیل شناسایی وبرخی از آنها عکسبرداری شدند. برمبنای نانوفسیلهای یافت شده سن مقطع مطالعه شده بخش پایانی کامپانین آغازین- بخش آغازین کامپانین پسین است.
اینتریور غربی
داکوتای جنوبی
کامپانین
نانوفسیل
2003
07
23
https://jos.ut.ac.ir/article_16763_3410bbf97b63f4a8e7f3e6a67ba98f78.pdf