مطالعه درباره میزان سرب موجود در خون و ادارار افراد در تهران

سرب یکی از سمی ترین عناصری است که در اثر سوختن بنزین وارد هوا شده و آلودگی هوا و محیط زیست را باعث می شود. سرب ممکن است از طریق خوردن یا از طریق تنفس و یا در بعضی موارد از طریق پوست وارد بدن شود (1) و (2). جذب ذرات سرب از طریق تنفس تابع اندازه‘ حلالیت آن بوده در حالیکه از طریق دستگاه گوارشی مقدار جذب بستگی به نوع ترکیب‘ هم چنین به وجود کلسیم و فسفات های مواد غذائی دارد (3) (4). باید دانست که حدود 90% سرب وارد شده به بدن از طریق گوارش‘ بوسیله مدفوع‘ ادرار و تعرق و دفع و یا در مو و ناخن ذخیره در حالیکه 40% سرب وارد شده از طریق تنفس جذب می گردد(2). هر چند که تمام اعضاء بدن مقدار کمی سرب دارند ولی تقریباً 90% سرب موجود در بدن در استخوانها و بخصوص در استخوانهای بلند جایگزین گشته و فقط 1% آن در خون می باشد.
مسمومیت حاصل از ترکیبات سرب بخصوص در محیط کار مانند چاپخانه ها و کارخانه های کاشی سازی و غیره توسط محققین مختلف نشان داده شده است (5) (6). و مقدار سرب موجود در ادرار کارگران کارخانه ها بستگی به نوع کارگاه‘ مدت زمان کار‘ نوع کار و شکل فیزیکی سرب (بصورت گرد و خاک‘ یا مذاب) دارد.
راجع به میزان سرب موجود در هوا سرب موجود در خون تحقیقات متعددی انجام گرفته و عقاید مختلفی ارائه گردیده است. Hexterو Goldsmith(7) در سال 1967 وجود رابطه ای بین سرب موجود در خون و سرب موجود در هوا را در بعضی از جوامع مانند امریکا تأیید کرده اند. ولی Stops (8) در سال 1969 نشان داده است که میزان سرب موجود در خون افراد ساکن در بعضی از مناطق دور افتاده برزیل خیلی نزدیک به میزان سرب خون زنان و مردان کارگر در بعضی از شهرهای آمریکا است. Godlwater(9) در سال 1972 نشان داد که افراد بومی گینه نو که در مناطق دور دست زندگی می کنند و فقط از ظروف و وسائل چوبی استفاده می نمایند میزان سرب خون آنها قابل مقایسه با میزان سرب افراد ساکن در شهرها است.بالاخره
Gnay Htum Maun و Ramachandran (2) در سال 1977 پارامترهای متعددی که بر میزان سرب موجود در هوا و در خون اثر دارند را مورد بررسی قرار داد و نتیجه گرفتند که زمان متوسط روزانه که توسط افراد در خیابان صرف می گردد و هم چنین فاصله محل کار و محل زندگی افراد از خیابانهای اصلی از مهمترین عواملی هستند که بر روی میزان سرب موجود در خون افراد تأثیر می گذارند.
با توجه به وضع ترافیک تهران و افزایش سریع وسائل موتوری بنزین سوز و وضع جوی خاصی که در تهران واطراف آن دارد یکی از عواملی که باعث آلودگی هوای تهران می گردد‘ میزان سربی است که در اثر سوختن بنزین وارد آن می گردد و با توجه به سمی بودن ترکیبات سرب و امکان نارسائی یا بیماری و یا تغییرات متابولیکی ناشی از افزایش سرب در محیط زیست مطالعه میزان سرب موجود در خون و ادرار افراد در تهران و احتمالاً فاکتورهای مؤثر در میزان سرب از اهمیت خاصی برخوردار است‘ که هدف اصلی این پژوهش است.
بدین منظور تعداد 99 نمونه خون افراد سالم‘ 25 نمونه خون افراد سرطانی 19 نمونه از ادرارافراد سالم مناطق مختلف تهران به روش جذب اتمی اندازه گیری شده است. با توجه به آنکه میزان سرب مناطق مختلف تهران در سالهای 2535‘ 2536 توسط ح – رحیمی‘ ف – معطر و م – عابدینی به روش جذب اتمی اندازه گیری گردیده است (10) در این پژوهش سعی شده است که رابطه میزان سرب موجود در خون و ادرار افراد سالم ساکن تهران با میزان سرب موجود در هوا مورد بررسی قرار گیرد.