در مورد فیلوژنی کنه های آبزی و سازش آنها با محیط زیست

نویسنده

چکیده

کنه های آبزی زیر رده Acari از نظر فیلوژنی وبیوا کولوژی و از دیدگاه سازش آنها با محیط و تغییرات مرفولوژیک از جالب ترین گروههای این زیررده می باشند. در این مقاله ضمن بحث در مورد چگونگی اشتقاق کنه های آبزی از اجداد زمین زی خود هفت مورد از سازش آنها با محیط زیست جدید با ذکر مثالهائی مورد بررسی قرار داده می شوند. این مواد عبارتند از تغییرات در رنگ – ساختمان پاها ونوع حرکت آنها –
صفحات کیتینی روی جلد اپی مرها – بادکشهای جنسی – اعضاء جنسی و نحوه تغییرات تکاملی
کنه ها یا بطور کلی جانوارن زیر رده Acarina یا Acari گروهی از جانوران بسیار قدیمی را تشکیل می دهند که نماینده آنها از دوران زمین شناسی دونین شناخته شده و متعلق به رده Arachnida می باشند. این نمونه بدست آمده شبیه به کنه های خاکزی خانواده Eupodidae است. در طول مدت دورانهای بعدی زمین شناسی باید گونه های مختلفی از کنه های خاکزی بداخل آب رفته باشند‘ چه امروزه گونه های متعددی از کنه های آبزی وجود دارند که کم و بیش خود را با زندگی در آب تطبیق داده اند. فرمهای تکامل نیافته یا عقب مانده primitive formes باید در گذشته نزدیک محیط آب را برای زندگی برگزیده باشند زیرا ساختمان اعضاء مختلفی از بدن آنها یادآور اعضاء مشابه مخصوصی در کنه های خاکزی است.
از نظر بیولوژی نیز این اختلاف مشهود است زیرا گونه هائی یافت می شوند که آب را ترک کرده و برای مدتی در خزه و سایر محیط های مرطوب زندگی می کنند. این کنه های آبزی عقب مانده متعلق بخانواده Thyasidae هستند. رنگ تمام این کنه ها قرمز است و بیشتر در خزه تشکیل شده در آب چشمه ها و چشمه سارها زندگی می کنند و بزحمت با را ه یافتن و خزیدن تغییر مکان می دهند. در پوست بدن آنها حفره و برجستگیهائی دیده می شود که صفحات اسکلروتیزه دارند و ترتیب آرایش این صفحات کاملا تحت قاعده معینی است.
قبیله Hydracarian در زیر راسته Prostigmata قرار دارد و وجه نام گذاری آنها اینستکه استیگماهای دستگاه تنفسی کاملا در قسمت کناره های جلوی بدن در قاعده کلیسرها و قطعات دهان 2 بندی قرار دارند. اکنون این سؤال پیش می آید که اجداد کنه های آبزی زیر راسته Prostigmata از کدام گروه جانواران خاکزی متعلق باین راسته که تعداد شان نیز بسیار زیاد است و ساختمان بدنی مختلفی دارند محیط زیست آب را انتخاب کرده و اشتقاق حاصل کرده اند.
چون کنه های آبزی بطور اعم گوشتخوار هستند نمی توانند از کنه های گیاهخوار زیرراسته Prostigmata از جمله گونه های بالا خانواده Tetranychoidea جدا شده باشند. این تقریباً غیر محتمل بنظر می رسد که طرز تغذیه موجب شود که تعدادی از یک گروه جانور بیوتوپ خود را کاملاً تغییر دهد. در حال حاضر دانشمندان این رشته بر این عقیده اند که کنه های آبزی ریشه فیلوژنی متعددی دارند و بعبارت دیگر Polyphygenetic هستند. بعضی از خانواده های مختلفی اشتقاق حاصل کرده اند و لذا باید پژوهشهای مقایسه ای بین خانواده های مختلف کنه های خاکزی و آبزی بعمل آید.
البته بدلیل کوچک بودن و اسکلروتیزه نبودن اغلب آنها مدارک و شواهد کافی در دست نیست ولی در مقام مقایسه مثلا می توان گفت افراد خانوده Johnstoniidae که کنه های خاکزی هستند از نظر شکل شناسی به کنه های آبزی شباهت بسیار دارند.
در یک مورد بین شکل شناسی خانواده های کنه های آبزی و خاکزی یک تشابه بسیار جالب وجود دارد و آن اینکه گونه های کنه های خانواده Hydrachnidae که در آب های راکد زندگی می کنند کلیسرهای بفرم استیلت دارند. این عضو باساختمان کاملا مشابه و یکنواخت در گونه های جنس Erythraeus متعلق به خانواده Erythraeidae دیده می شود. اعضاء مشابه دیگر نیز بین این دو خانواده از جمله وضع و نوع حرکت پای چهارم این امکان را بوجود آورده است که Badder در سال 1968 اظهار نظر کند که این دو خانواده از نظر فیلوژنی ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. این دانشمند همچنین اظهار نظر می کند که گونه های جنس Limnochares که در رسوبات آبهای راکد زندگی می کنند مستقیماً با کنه های خانواده Trombidiidae مناسبات اجدادی دارند. گونه های خانواده Trombidiidae برنگ کاملا قرمز هستند و بعلت وجود موهای ریز متراکمی که در سطح بدن دارند به کنه مخملی معروف اند. متخصصان متقدم کنه های آبزی عقیده داشتند که کنه های خاکزی بخصوصی مستقیماً بدرون آبهای راکد از جمله دریاچه ها ‘ آبگیرها و باطلاقهای دائمی و انواع چشمه ها رفته اند. این عقیده نمی تواند صحیح باشد زیرا بسیار غیر محتمل بنظر می رسد که یک کنه خاکزی بدلیلی محیط زیست خود را بکلی عوض کند. Bader در سال 1975 بر اساس پژوهشهای چندساله خود در پارک ملی و دامنه های آلپ سویس اظهار نظر می کند که محیط تغییر محل باید در جائی بوده باشد که آب چشمه ها و چشمه سارهای کوهس