پتروگرافی و پتروژنزگرانیت دوران

نویسندگان

چکیده

مقطع تیپ گرانیت دوران در 12 کیلومتری جنوب زنجان واقع است. این توده نفوذی با یک سطح فرسایشی در زیر سازند بایندور قرار گرفته است. وجود آنکلاوهائی از فیلیتها و شیلهای سازند کهر در گرانیت دوران دلیلی بر نفوذ این گرانیت در سازند کهر می باشد. وجود سنگهای دگرگونی از نوع کردیریت هورنفلس و بیوتیت هورنفلس در مرز این گرانیت با سازند کهر احتمالاً در ارتباط با حجم عظیم این توده نفوذی در عمق می باشند. بخش اعظم بیرون زدگی گرانیت دوران از نوع گرانیت سفید بدون کانی فرومنیزین می باشد که درون آن نفوذهائی از گرانیت صورتی بیوتیت دار مشاهده می شود. تاکنون گفته می شد که توده های نفوذی شاه بولاغی‘ سرو جهان و جنوب مهاباد از نوع گرانیت دوران است و ریولیتهای مهاباد و شرق صائین دژ نیز بعنوان بخش بیرون ریخته این گرانیت در نظر گرفته می شد. اما در این مقاله نشان داده شده است که توده های نفوذی سرو جهان و شاه بولاغی خود شامل دو نوع گرانیت متمایز می باشد که فقط گرانیت نوع سفید بدون کانی فرومنیزین آنها از تیپ گرانیت دوران بوده و با آن ارتباط ژنتیکی دارند. مجموعه این توده های گرانیتی (دوران‘ شاه بولاغی و سرو جهان) از لحاظ جایگاه تکتونیکی در گروه گرانیتهای غیر کوهزائی نوع A قرار می گیرند که مرتبط با یک فازکششی بوده که احتمالاً در اینفراکامبرین حادث شده اند.
توده نفوذی جنوب مهاباد نیز از نوع گرانودیوریت است که با گرانیت دوران قابل مقایسه نبوده و با آن ارتباط ژنتیکی ندارد.
از مقایسه ریولیتهای مهاباد و شرق صائین دژ با گرانیت دوران مشخص شد که گر چه ممکن است این ریولیتها در فاز مشابهی با گرانیت دوران شکل گرفته باشند اما نمی توانند با این گرانیت منشاء مشترک داشته و بخش بیرون ریخته آن به حساب آیند.