زمین شناسی شمال حوض سلطان (ارتفاعات علی آباد و کوشک نصرت)

نویسندگان

چکیده

شکل عمومی منطقه مورد مطالعه بصورت آنتی کلینال وسیعی است که بوسیله گسلهای اصلی از زمین های اطراف جدا شده است و گسل های فرعی فراوانی نیز آنرا قطع می کند.آنتی کلینال و گسل های اصلی دارای امتداد شمال غربی – جنوب شرقی است.
تشکیلات آذرین و آذرآواری در این منطقه دارای گسترش زیادی بوده و سنگهای رسوبی دریائی بصورت پراکنده در بین آنها دیده می شود.
تشکیلات آذرین شامل سنگهای ایگنمبریتی‘ داسیتی‘ آندزیتی‘ آندزی بازالتی و بازالتی است. بنظر می رسد که سنگهای اسید در زمانهای جدیدتر گسترش بیشتری داشته است‘ در عین حال که با فورانهای قلیائی و حد وسط نیز همراه است‘ فراوانترین سنگهای ناحیه آندزیت ها می باشند که بسیاری از آنها قدیم ترین سنگهای منطقه مورد مطالعه را نیز تشکیل می دهند.
وجود لایه های رسوبی واقعاً دریائی محتوی فسیل هائی از روزنه داران (مخصوصاً نومولیت ها) دو کفه ای ها (بخصوص اوسترئیدها)‘ شکم پایان و خارپوستان‘ سن سنگهای این منطقه را به ائوسن محدود می کند. فقدان تشکیلات دریائی قم (اولیگوسن میوسن) را در این ناحیه می توان مربوط به اثر گسلی دانست که سبب مجاورت تشکیلات قرمز فوقانی با سنگهای ائوسن در حد شمالی منطقه شده است.
در شمال و غرب حوض سلطان ارتفاعات علی آباد و ساری بلاغ و کوشک نصرت قرارگرفته است.
قسمتی از این ارتفاعات مانند غالب برجستگی های ایران مرکزی کوئستا مانند بود‘ و با بریدگی مشخصی که شیب دو طرف آن یکسان دیده می شود این کوهها دارای رنگهای متنوع بود‘ و از قرمز و گلی تا سبز روشن ویا مایل به زرد و تیره تغییر می کند و دشت وسیعی با رسوبهای تخریبی گچ و نمکدار آنها را از ارتفاعات حسن آباد واقع در جنوب تهران جدا می کند.