مطالعه قدرت اندام زائی قطعات چهارگوش برگ Peperomia blanda H.B&K پس از کشت در شرایط in vitro

شرایط لازم برای تشکیل ریشه و جوانه های نویدید تا کنون در بسیاری از گیاهان (رفرانس7) و همچنین در بعضی از گونه های Peperomia (رفرانس های 1و2و4) مورد بررسی قرار گرفته است. Harris و همکارانش در سال 1964 با استفاده از قطعات چهارگوش برگ Peperomia sandasii و در شرایط غیر استریل‘ نشان دادند که این قطعات قادر به تشکیل ریشه و جوانه بوده جوانه ها پس از مدتی در قطب نزدیک ریشه ها تشکیل می شوند. در سال 1968‘ Brulfert و Bigot در ضمن مطالعه ریشه زائی در برگهای جدا شده Peperomia, griseo-argentea باز هم در شرایط غیر استریل‘ نتایجی را که در مورد P.Sandersii بدست آمده بود تأیید کردند و نتیجه گرفتند که در جنس Peperomia وجود ریشه برای ظهور جوانه روی قطعات جداکشت ضروری است. در این مقاله ضمن فراهم آوردن شرایط لازم برای تشکیل ریشه و جوانه های نوپدید بر روی قطعات جداکشت گونه دیگری از پپرومیا‘ P.blanda ‘ صحت و سقم این مسأله نیز مورد بررسی قرار گرفته و در ضمن‘ با مطالعه هیستولوژیکی قطعات جداکشت منشاء ریشه و جوانه های نو پدید نیز معلوم گردیده است.
تشکیل ریشه و جوانه های نوپدید بر روی قطعات جدا کشت برگ P.blanda با کشت این قطعات بر روی یک محیط پایه محتوی ژلوز‘ ویتامین ها‘ و گلوکزودرغیاب عوامل رشد آغاز گردید. در این محیط قطعات جدا کشت مذکور قادر به تشکیل ریشه بوده و جوانه ها‘ نظیر آنچه که در مورد دوگونه دیگر پیرومیا بآن اشاره گردید (1و4) پس از مدتی در قاعده ریشه بوجود می آیند. ولی موقعیکه اسیداندولیل استیک و کوکینتین باتراکمهای مختلف به محیط کشت افزوده می شود‘ بر حسب تراکم این مواد و همچنین بر حسب حالت قطعات جداکشت (جوان و یا مسن بودن آنها) تعداد متفاوتی از ریشه و جوانه بر روی آنها آشکار می گردد. تابلو (1) نشان می دهد که:
- با اضافه کردن اسیداندولیل استیک (شکل l, a) به محیط کشت بر تعداد ریشه های نوپدید و با اضافه کردن کینتین (شکل l, b) بر تعداد جوانه های نوپدید افزوده می شود.
- با بعضی از تیمارهای هورمونی‘ تشکیل ریشه اصلا انجام نگرفته‘ تشکیل جوانه مستقل از تشکیل ریشه صورت می گیرد.
- قطعات جداکشت حاصل از برگهای جوان و مسن پاسخ مشابهی به ترکیبات رشد نداده برگهای جوان قدرت بیشتری در تشکیل جوانه و برگهای مسن قدرت بیشتری در تشکیل ریشه از خود نشان می دهند.
مجموع نتایج فوق مدلل می سازند که در قطعات جداکشت برگ P.blanda نیز نظیر دو گونه دیگر این گیاه (1و4) در غیاب عوامل رشد‘ تشکیل جوانه به تشکیل ریشه بستگی دارد. ولی موقعیکه کینتین بمقدار بسنده ای به محیط کشت افزوده می شود قطعات جدا کشت بدون تشکیل ریشه نیز می توانند جوانه بوجود آورند. این موضع نقش ریشه را در سنتزسیتوکینین های لازم برای تشکیل جوانه تأیید می نماید(6).
در مقطع عرضی برگ P.blanda دو بخش تشخیص داده می شود: بخش فوقانی شفاف و فاقد کلروپلاست و بخش تحتانی کلروفیل دار. لایه های فوقانی بخش کلروفیل دار که در تماس با بخش بیرنگ برگ قرار گرفته اند محتوی بلورهای اکسالات کلسیم و باین ترتیب از لایه های زیرین بخوبی تمیز داده می شوند. مطالعه هیستولژیکی قطعات جداکشت برگ در طول تشکیل جوانه و ریشه های نوپدید نشان می دهد که ریشه ها از لایه های فوقانی بخش کلروفیل دار بوجود آمده (شکل 2, a, b) در حالیکه جوانه های نوپدید از لایه های فوقانی بخش بدون کلروفیل منشاء می گیرند (شکل 2, c, d). بنابراین اگر بخواهیم ریشه و جوانه های نوپدید را از نظر منشاء با یکدیگر مقایسه کنیم ملاحظه خواهیم نمود که در اینحالت نیز نظیر آنچه که با مطالعه منشاء ریشه و جوانه در روی قطعات جدا کشت ساقه P.blanda بدست آمده (2)‘ ریشه ها دارای منشاء داخلی و جوانه ها دارای منشاء خارجی هستند.