بررسی یک رزنانس در واکنش O16(?( p,a F 19

نویسنده

چکیده

اندازه گیری مستقیم انرژی ذرات خروجی دستگاههای شتابدهنده به وسایل اندازه گیری بسیار دقیقی نیازمند است که تهیه و کاربرد دائمی آنها در آزمایشگاههائی که از شتابدهنده استفاده می کنند معمولاً امکان پذیر نبوده وخالی از اشکال نیست. بهمین جهت برای برآورد انرژی ذرات خروجی شابدهنده در انژری پائین غالباً از یک روش مقایسه ای استفاده می شود‘ بدین ترتیب که ذرات خروجی از یک میدان مغناطیسی عبور داده می شوند که در آن مسیری باشعاع انحناء یگانه طی خواهند کرد این مسیر با قرار دادن روزنه ها و شکافهای مناسب در سر راه ذرات مشخص می شود. در این شرایط انرژی ذراتی که این مسیر را طی می کنند متناسب با مجذور اندازه میدان مغناطیسی بوده و بنابراین برای تعیین انرژی ذره کافیست میدان مغناطیسی عامل بر ذرات اندازه گیری شود. اینکار بکمک اندازه گیری رزنانس مغناطیسی هسته انجام می گیرد. رابطه ای که میان انرژی ذرات خروجی و فرکانس رزنانس مغناطیسی هسته ای وجود دارد بصورت زیر است
E = kv
در این رابطه v و E بترتیب عبارتند از فرکانس رزنانس مغناطیسی هسته ای و انرژی ذرات خروجی شتابدهنده که توانستند مسیر با شعاع انحناء یگانه را در میدان مغناطیسی طی کنند. k ضریب ثابتی است که به بار الکتریکی و جرم ذره خروجی و شعاع انحناء مسیر ذره در میدان مغناطیسی بستگی دارد. از آنجا که اندازه گیری دقیق شعاع انحناء ذره نیز خود خالی از اشکال نیست. معمولاً در هر شرایط هندسی مشخص مسیر ذره‘ با اندازه گیری فرکانسهای مربوط به چند انرژی مشخص ذرات خروجی‘ اندازه دقیق ثابت k بطور تجربی تعیین می گردد. انرژیهائی که برای ذرات خروجی انتخاب می شوند معمولاً مربوط به رزنانس های مشخص در بعضی از واکنش های هسته ای و یا مربوط به انرژی آستانه یک یا چند واکنش هسته ای می باشند. با اندازه گیری چندین رزنانس چندین رزنانس می توان ثابت k را در حدود دقت دستگاههای اندازه گیری و شرایط آزمایشگاهی تعیین نمود. عواملی که در درجه اول بر عدم قطعیت اندازه ثابت k تأثیر دارند عبارتند از مشخصات هندسی مسیر ذرات (که به کمک ابعاد روزنه ها و شکافهائی تعریف می شوند که ذرات از آنها عبور کنند) و عدم قطعیت مربوط به انرژی ررونانس واکنش ها که بصورت مرجع مقایسه بکار می روند. مسلم است که برحسب نوع آزمایش و دقت اندازه گیری مورد نظر‘ شرایط هندسی و واکنش های مناسبی انتخاب می گردند.
هدف از انجام آزمایشهائی که ذیلاً مورد بحث قرار می گیرند عبارت بود از بررسی رزنانس در واکنش که توسط پژوهشگران مختلف در انرژی تقریبی E=2/78MeV گزارش شده است ولی هیچ اندازه گیری دقیقی تا کنون در این مورد انجام نگرفته است.
بررسی این رزنانس به اندازه گیری بازده تولید پرتوهای گاما به انرژی 2/ 741MeV حاصل از انتقال الکترومغناطیسی هسته 16O از تراز تحریک 8/ 872MeV به تراز تحریک 6/ 131MeV نیاز دارد. از آنجا که پهنای رزنانس مورد نظر بسیار کم بوده و بعلاوه بازده تولید 16O در تراز تحریک این هسته نسبت به دیگر ترازهای تحریک آن مقدار ناچیزی است در آزمایش می بایست هدفهای بسیار نازک 16F بکار رود و بدین ترتیب تعین انرژی دقیق پروتونهای تابنده برای تسهیل اندازه گیری بسیار ضروریمی بود.