مطالعه ژئودینامیک دامنه ها در روستای هشتمرخ از توابع قوچان

روستای هشتمرخ در جنوب شهرستان قوچان و در جنوب فاروج بر روی رشته کوههای شاه جهان واقع شده است. این روستا بر روی سنگهای قرمز رنگ سازند شوریجه (با سن کرتاسه تحتانی) قرار دارد. سازند مزبور در این منطقه عمدتاً از ماسه سنگ‘ کنگلومرا‘ شیل رسی‘ ژیپس و مارن تشکیل شده است که چندین لایه آهک دانه ریز و آهک ماسه ای نیز در آن دیده می شود. روند کلی طبقات شمالغربی – جنوب شرقی وشیب ‌آنها به طرف شمال شرق است.
لغزش رسوبات در این منطقه بیشتر بر اثر نفوذ آب و تحت تأثیر نیروی ثقل در جهت تأثیر نیروی ثقل در جهت شیب توپوگرافی (به طرف شرق) انجام گرفته است. نفوذ و تراکم زیاد آب‘ باعث افزایش وزن زیاد مواد هوازده شده که این خود موجب کاهش نیروی اصطکاک بین ذرات نیز گردیده است. حرکت رسوبات در این ناحیه به دو فرم ریزش (Slump) و جریانهای خاکی (earthflows) انجام شده است. وجود طبقات غیر قابل نفوذی از قبیل شیل های رسی‌‘ و مارن و به ویژه ژیپس‘ که در زیر رسوبات هوازده قرار دارند‘ مانع عبور آب گردیده و در نتیجه سختی و چسبندگی آنها را در نقاط مختلف به مقدار زیادی تقلیل داده است. به علت شیب زیاد توپوگرافی (بیشتر از 30 درجه) و افزایش نیروی وزن رسوبات فوقانی‘ رسوبات به سرعت به طرف پائین دامنه حرکت کرده اند. حرکت توده های هوازده در قسمت فوقانی شکافهای هلالی (فرآیند (Slump) را ایجاد کرده اند که نیمرخ طولی شکافهای ایجاد شده به صورت مقعر می باشد. در پائین دامنه و در قسمت قاعده ای Slump و به علت کاهش شیب دامنه‘ و وجود مواد رسی فراوان و نیز اشباع شدن آنها از آب‘ رسوبات حالت جریانی پیدا کرده است (earthflow) و به شکل برآمده ظاهر شده اند. لازم به تذکر است که به علت رطوبت زیاد در منطقه‘ هوازدگی شیمیائی می تواند یکی از عوامل مهم در تجزیه و تخریب سنگهای و تبدیل آنها به خاک بوده باشد.
حرکت این رسوبات باعث از بین رفتن بخشی از زمین های مزرعی و چندین باغ کوچک در این روستا شده و شکستگی های حاصل از حرکت آنها نیز موجب پیدایش چشمه های موقتی در جهت شیب توپوگرافی گردیده است. به طور کلی خود روستا بیشتر بر روی پی سنگهای محکم تری نظیر ماسه سنگ و کنگلومرا واقع است و به استتثنای چندین واحد مسکونی که بر روی شیل‘ مارن و ژیپس سازند شوریچه قرار دارند. برای بقیه واحدهای مسکونی احتمال خطر در آینده بسیار کم می باشد.