مسائل زیست محیطی کواترنر

اگر تناقص گویی در مورد طول زمان کواترنر را به کنار نهیم و بحث روی 600 هزار سال‘ 8/1 و 2 میلیون سال برای طول دوره را به عهده صاحبنظران و متخصصین علم زمین شناسی واگذاریم‘ شاید بهتر بتوان مسایل زیست محیطی کواترنر را تجزیه و تحلیل نمود. براساس این مطالعات‘ بسیاری از مسائل محیطی و انسانی قابل بررسی است.
مشکلات ایجاد شده در محیط زیست در رابطه با زمین شناسی کواترنر بطور تفصیلی مطالعه شده اند. طبیعت همه ساله 2/9 میلیارد تن خاک را می شوید. اما دخالت انسان در طبیعت‘ آنهم به صورت بی رویه و همراه با بهره کشی‘ رقم یاد شده را به 24 میلیارد تن خاک در سال می رسد (اوکیف 1983). به طور کلی رودها سطح کره زمین را به میزان 6 میلی متر در قرن می شویند و می فرسایند (یونپ ب 1987). اما تبدیل کاربری زمین به ویژه از جنگل به مرتع و کشتزار میزان فرسایش خاک را به صدها و شاید به هزار برابر بیش از فرسایش طبیعی رسانیده است. با اینحال همه روزه 15 هزار هکتار از جنگلهای کره زمین به خاطر آز (تبدیل زمین) ونیاز (استفاده از چوب همزمی) از بین می رود (یونپ 1986).
میزان تباه شدن زمینها گرچه در کشورهای در حال رشد بیش از کشورهای رشد یافته است ولی این تباهی در کشورهای مثل ایالات متحده آمریکا نیز در شرف وقوع است.
در کشور ما نیز چنین امری در حال تکوین است. جاری شدن سیلهای سالهای اخیر در کشورما‘ آلودگی شهرهای بزرگ ما‘ از بین رفتن سطح وسیعی از جنگلهای ما‘ رشد بی رویه شهرها‘ کویرزایی گسترده در کشور ما‘ متروکه ماندن کشتزارهای ما به خاطر مهاجرت و واردات چند میلیاردی مواد غذایی و منابع طبیعی به کشور نمونه های ملی از هرج و مرج جهانی در کشور ما است. ناگفته نماند که اگر روند تخریبی فعلی‘ یعنی عدم استفاده منطقی از سرزمین در کشور ادامه پیدا نماید‘ در 20 سال آینده 30 میلیون هکتار موجودی تمامی زمینهای حاصلخیز و مستعد ما به خاطر فقط فرسایش خاک از دست می رود.
تبدیل زمین‘ کویرزایی‘ جنگل زدایی‘ مسمومیت و آلودگی زمینها و در نتیجه فرسایش در بیشتر موارد به واسطه استفاده غیر منطقی انسان از زمین روی می دهد (میلر 1366‘ استوارت 1968‘ کاساس 1983‘ کوکز 1985‘ وستمان 1985‘ بریسون 1988). یعنی به طور ساده‘ در طول تاریخ پیدایش زمین ‘ این تنها در کواترنر است که روند طبیعت دچار اختلال گردیده و انسان که خود آغاز گر کواترنر نامیده شده است به خاطر ندانم کاری خود دستخوش مصیبت و بلایی گردیده است که دارد بالمطالعه موجودیت خود و محیط زیست خود را دچار تباهی می کند.
استفاده غیر منطقی به زمین ختم نمی شود. چنین امری در مورد آب شیرین در دسترس انسان نیز دارد اتفاق می افتد (پیترسن و دیگران 1987)‘ بالاترین میزان هدررفتگی آب در کشاورزی رخ می دهد‘ که پس از آن صنعت در ردیف بعدی قرار می گیرد. (کاساس 1983).