ساختمان کریستالی فاز آلفای ازت جامد III- تعیین تقارن و گروه فضائی‘ پالایش مختصات وسایر پارامترهای اتمهای یاخته واحد

ازت در 15/63 درجه کلوین جامد می شود و در تحت فشار بخار خود دارای دو ساختمان کریستالی است. فاز آلفا از صفر مطلق تا نقطه تغییر فاز (K 15/63 T=) و فاز بتا از این دما تا نقطه ذوب. ازت جامد در تحت فشارهای زیاد دارای ساختمانهای کریستالی متعدد دیگری نیز هست.
ساختمان بلورین فاز آلفای ازت جامد با استفاده از روش ‹‹پراش نوترون به وسیله پودر›› آن برای اولین بار مورد بررسی قرار گرفت روش تهیه پودر‘ وسایل آزمایش و کرایوستات ها همگی نتیجه پژوهش های جدید بودند‘ بطوریکه هیچ پیک مزاحمی در نقش پراش ازت وارد نشد. نقش پراش ازت جامد در 2/4 درجه کلوین با استفاده از دو طول موج 1223/2 و 3702/1 آنگسترم و با بکار بردن دو دیفراکتومتر‘ که هر کدام دارای پنج کنتور هستند‘ بدست آمده است. یکی از دیفراکتومترها (HRPD) از نظر قدرت جداکنندگی در حال حاضر بهترین دیفراکتومتر دنیا است. با اینکه اطلاعات مربوط به هر کنتور بطور جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت ولی نتایج حاصله همگی با هم توافق دارند.
مطالعه همه جانبه تمام پیک های براگ نشان داد که شبکه فضائی فاز آلفای ازت جامد مکعبی است. پالایش ثابت شبکه انجام گرفت و مقدار میانگین آن به صورت A000/0 ±650/5=a به دست آمد.
مطالعه پیک های مشاهده و پیک هائی که بطور سیستماتیک غایب بودند نشان داد که یاخته واحد از نوع بنیادی است و گروه فضائی به احتمال قوی pa3 می باشد که مرکز تقارن دارد. در هر یاخته بنیادی هشت اتم یعنی چهار ملکول وجود دارد. در این یاخته بنیادی اتم ها در حالت ویژه با نوتاسیون و ایکوف 8c قرار دارند. در نتیجه ملکول در روی قطرهای مکعب (محورهای سه فولد کریستال) چنان قرار دارند که مراکز تقارن ملکول ها بر مراکز تقارن شبکه کریستالی منطبق است. در نتیجه مراکز ملکول ها تشکیل یک شبکه فضائی مرکز سطحی می دهند. گروه فضائی p213 که به وسیله سایر پژوهشگران پیشنهاد شده است در اینجا رد می شود.
پالایش ساختمان بلورین ازت جامد‘ جای اتم مستقل یاخته بنیادی را به صورت 0003/0± 0542/0=X به دست داد. در نتیجه‘ فاصله بین مراکز هسته دو اتم تشکیل دهنده ملکول ازت (طول پیوند) برابر
A01/0± 0+06/1 بدست آمد.
حجم ملکولی و چگالی ازت جامد در 2/4 درجه کلوین به ترتیب برابر cm315/27 و gr/cm3 029/1 محاسبه گردید که با نتایجی که به طرق دیگر در 20 درجه کلوین به دست آمده است توافق دارند.