مطالعه تغییرات پالئواکولوژیکی در مرز کرتاسه-ترشیر در برش الگوی سازند گورپی

نویسندگان

چکیده

برش الگوی سازند گورپی در تنگ انبار سفید در شمال شرق شهر لالی مورد مطالعه قرار گرفت. براساس مطالعة فرامینیفرها سن سازند گورپی دراین برش به پالئوسن پسین (Thanetien) می‌رسد و مرزکرتاسه - ترشیر (K/T) تقریباً در 57 متری مرز تفکیک کننده این سازند با سازند پابده واقع است. بررسی فرامینیفرها در مرز K/T نشان می دهد که گروههای polytaxic از قبیل rugoglobigerinids, globotruncanids pseudotextularids که در مقابل تغییر شرایط محیطی حساس هستند (ecological specialists) و دارای اندازه بزرگ و تزئینات و مورفولوژی پیچیده بوده‌اند در مرز K/T منقرض شده‌اند. در مقابل گروههای oligotaxic بسیار کوچک ترشیری وفرمهای غیر حساس (ecological generalist) با اندازه کوچک، مورفولوژی ساده و پوسته نازک ازقبیل hedbergellids, heterohelicids در این مرز ظهور یافته‌اند. دراین مقاله این تغییرات گسترده درفون فرامینیفرها درطرفین مرز K/T، مطالعه گردیده وعلل آن مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجائیکه اصولاً علل تغییرات در ترکیب فونا، ناشی از تغییر در فاکتورهای اکولوژیکی است به همین دلیل مهمترین فاکتورهای اکولوژیکی از جمله شوری، دما، اکسیژن، pH، نوع جریانات و میزان مواد غذایی مطالعه و بررسی شد .این مطالعات نشان می‌دهد که کاهش دما، شوری، اکسیژن و آلکالینیته محیط به همراه، افزایش جریانات دریایی و مواد غذایی ازجمله مهمترین عوامل تغییر فونا درمرز K/T می باشند. این تغییرات احتمالاً حاصل جریانات بالارونده (upwelling) هستند که خود ناشی از یک پسروی در انتهای کرتاسه و سپس یک پیشروی همراه با کاهش درجه حرارت در ابتدای ترشیاری می‌باشند.

کلیدواژه‌ها