شناسایی فرآیندهای موثر در پیوستگی رسوبی و تغییرات بافتی در رسوبات رودخانه‌ای حوضه آبریز بیدواز-شرق اسفراین

نویسندگان

چکیده

حوضه آبریز بیدواز در شرق شهرستان اسفراین، در استان خراسان شمالی واقع شده است. رودخانه اصلی این حوضه، رودخانه بیدواز و دو سرشاخه مهم آن درپرچین و سرخ قلعه نام دارد که همگی از نوع بریده بریده با بستر گراولی می‌باشند. آنالیز اندازه ذرات نشان داده است که پیوستگی رسوبی به ویژه در دو سرشاخه درپرچین و سرخ قلعه از روند یکنواختی برخوردار نیست بلکه در دو نقطه، روند پیوستگی از حالت قبلی خارج شده و روند جدیدی آغاز شده است. در رودخانه بیدواز به علت طولانیتر بودن مسیر، پیوستگی رسوبی روند تقریباً یکنواختی را نشان می‌دهد ولی در این رودخانه نیز می‌توان زیرروندهای مجزایی را تشخیص داد. تغییرات شیب در مسیر رودخانه و ورود حجم زیادی از رسوبات دانه درشت توسط شاخه‌های فرعی از عوامل اصلی تغییر در پیوستگی رسوبی می‌باشند. بررسی پیوستگی رسوبیِ گروه‌ها و رده‌های مختلف دانه‌ها (گراول، ماسه و گل) همراه با تغییرات پارامترهای جورشدگی، کج‌شدگی و کشیدگی نشان داده است که حمل انتخابی (selective transport) مهم‌ترین فرآیند کنترل کننده ریز شوندگی دانه‌ها در طول مسیر بوده است. همچنین با توجه به این که قسمت اعظم رسوبات از ذرات درشت‌تر از 4- فی تشکیل شده است، فرآیند جورشدگی انتخابی (selective sorting) که به اندازه ذرات وابسته می‌باشد باعث افزایش جورشدگی در بالادست هر زیرروند شده است. امید است نتایج به‌دست آمده از این تحقیق بتواند در حوضه‌های مشابه و در ارتباط با مدیریت آبخیزداری حوضه‌ها جهت جلوگیری از فرسایش و رسوب زایی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار