کانی‌شناسی و طرز تشکیل توالی زئولیت‌دار منطقه سرتخت‏، جنوب شرقی سمنان، شمال ایران مرکزی

نویسندگان

چکیده

توالی توفهای زئولیتی‌شده منطقه سرتخت با سن ائوسن در 20 کیلومتری جنوب شرقی سمنان، شمال ایران مرکزی واقع شده‌است. مطالعه مقاطع نازک، داده‌های پراش پرتو ایکس، تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی و آنالیز شیمی به روش ICP-ES, MS روی این توالی انجام شد. توالی سرتخت از نظر کانی‌شناسی، به طور عمده از کلینوپتیلولیت، اوپال CT، اسمکتیت، موردنیت، اورتوکلاز و ‌هالیت تشکیل شده‌است. داده‌های ژئوشیمیایی تصدیق‌کننده مطالعات XRD می‌باشد، که میزان کلینوپتیلولیت غنی از Na2O و K2O و موردنیت در قاعده نیمرخ، بالا بوده و به سمت بخشهای جوانتر توالی، میزان اوپال CT و اسمکتیت افزایش می‌یابد. ترکیب توف اولیه به وجود آورنده زئولیتها بر اساس داده‌‌های ژئوشیمیایی عناصر کمیاب ریوداسیتی تا داسیتی است. شیشه و شارد شیشه‌ای، از تشکیل دهنده‌های اصلی این توفها، تحت تاثیر دیاژنز و شورابه‌های قلیایی بین حفره‌ای، تجزیه شده و Na2O، SiO2 و K2O انحلال یافته و در پایین توالی تجمع حاصل کرده است، در نتیجه زئولیتهای تشکیل‌شده در قاعده توالی، میزان SiO2 بالایی داشته و غنی از Na و K هستند و به سمت بالای توالی، از آنجا که کاتیونهای Ca و Mg تحرک پایینتری دارند، کانی اسمکتیت ، غنی از Ca و Mg تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها